پیشینیان بر این باور بودند که در این شب فرشته بدی ها (اهریمن) با فرشته خوبی ها (امشاسپندان) به جنگ می پردازد و در این نبرد طولانی فرشته خوبی ها اهریمن را شکست می دهد و صبح، پس از زاده شدن دوباره خورشید (پیروزی روشنایی بر تاریکی) آغاز می شود.
اما شب یلدا فقط دور هم نشینی و مرور خاطره ها نیست، علاوه بر آداب و رسوم فوق شامل رسوم تغذیه ای خاص خود نیز است. انتخاب مواد غذایی خاصی از بین سایر مواد غذایی و تأکید برقرار دادن این مواد غذایی بر سر سفره شب یلدا نه تنها یک رسم، بلکه نکات تغذیه ای خاصی را دنبال می کند که در اینجا به این نکات می پردازیم:
*هندوانه؛ یکی از ارکان سفره شب یلدا، میوه هندوانه است که همیشه به شیوه های جذابی تزیین می شود، اما چرا هندوانه؟
هندوانه یادآور گرمای تابستان و حرارت است. باور بر این است، اگر مقداری هندوانه در شب یلدا بخورید در سراسر زمستان طولانی، سرما و بیماری بر شما غلبه نخواهد کرد و این باور، با خواص هندوانه که سرشار از ویتامین های A و B و C می باشد مطابقت دارد.
*ارزش تغذیه ای هندوانه: ۹۰ درصد بافت هندوانه از آب تشکیل شده است، در نتیجه برای رفع عطش بسیار مفید است. به علت فراوانی آب در این محصول، برای جلوگیری و دفع سنگ کلیه، خوردن آن بسیار توصیه شده است. هندوانه منبع غنی از بتاکاروتن و لیکوپن است که این مواد از آنتی اکسیدان های طبیعی هستند و همانطور که اثبات شده است آنتی اکسیدانها ترکیباتی هستند که از بروز سرطان ها در انسان جلوگیری می کنند، پس این باور که با خوردن هندوانه بیماری کمتر به سراغ ما می آید در وجود این آنتی اکسیدانها نهفته است.
هندوانه از بروز آسیب های پوستی در اثر نور جلوگیری می کند. موجب دفع بیشتر و سریع مواد زاید از بدن می شود و به شادابی و طراوت پوست می انجامد. درصد کمی قند دارد و میزان کالری آن بسیار پایین است، اما نکته مهم در این جاست که همیشه هندوانه را به عنوان میان وعده مصرف کنید، نه به همراه غذا زیرا در هضم و جذب اختلال ایجاد می کند.
*انار؛ این میوه در سفره شب یلدا نماد شادی و زایش است. انار میوه ای است که از قدیم از آن به عنوان میوه ای خون ساز یاد می شد. به افرادی که رنگی مهتابی و از نظر جثه رنجور بودند، توصیه می شد که آب انار بنوشند. امروزه اثبات شده انار سرشار از ویتامین ث است که سبب تقویت سیستم ایمنی بدن و تصفیه کننده خون و سرشار از آهن است، در نتیجه موجب افزایش انرژی و خون سازی در بدن فرد می شود و تصفیه خون مانند زندگی یا زایش دوباره انسان است، به همین علت انار را نماد زایش و شادی می دانند.
*آجیل؛ آجیل شب یلدا شامل پسته، بادام، گردو، فندق و در بعضی مناطق کشور از میوه های خشک نیز به عنوان آجیل شب یلدا استفاده می شود. آجیل به عنوان سالم ترین تنقلات شناخته شده و دارای فیبر بالاست که در درمان یبوست، چاقی، انواع سرطان ها از جمله سرطان معده و روده بسیار مؤثر است. آجیل دارای انواع ویتامینهای گروه E و B، روی، کلسیم، فسفر و پتاسیم، منیزیوم، ویتامین A و پروتئین است که وجود این مواد در بدن موجب افزایش تراکم استخوان و جلوگیری از ریزش مو و چین و چروک پوست، درمان افسردگی، افزایش قدرت بینایی و رفع خستگی و گرفتگی عضلات می شود.
اما باید توجه کرد با اینکه چربی موجود در آجیل از نوع مضر نیست، اما دارای کالری بالایی است و برای جلوگیری از افزایش وزن در خوردن آن باید اعتدال رعایت شود.
*در آخر، بیان این نکته نیز بسیار مهم است که دور هم بودن در شب یلدا و انجام صله رحم، موجب افزایش صمیمیت و محبت در نزد اعضای خانواده، رفع کدورتها و در نتیجه ایجاد یک حس و حال مثبت در مغز و روح انسان می شود، پس شب یلدا تنها طولانی ترین شب سال نخواهد بود بلکه می توان از آن به عنوان یک شب با خواص روحی و تغذیه ای فراوان نام ببریم.
به گزارش شاخه طوبی به نقل از نیزوا، شب یلدا یادآور یکی از قشنگ ترین و بهترین شب های سال برای هر ایرانی است چرا که دورهم نشینی ها و صله ارحام که در اسلام نیز بسیار بر آن تاکید شده لحظات بسیار خوب و خوشی را برای همگان رقم می زند.
شب یلدا که یکی از سنت های قدیمی ایرانیان است، آیین های خاص و ویژه ای در آن اجرا می شود که مهمترین آن مصرف خوراکی های مختلف می باشد که در آن میان علاوه بر تنقلات آجیل و شیرینیجات، هندوانه و انار نقش و جایگاه مهمی دارد و به نوعی هندوانه شب یلدا معروف و مشهور است.
شاید حضور این میوه فصل تابستانه بر سفره شب سرد سال کمی سوال برانگیز باشد که دلیل مصرف هندوانه در شب یلدا چیست؟
بسیاری از مردم دلایل متفاوت و مختلفی را برای آن ذکر می کنند و برخی ها هندوانه را نماد خاصی می دانند که حتما باید در سفره شب یلدا باشد و زیبایی خاصی به سفره می دهد اما یک پزشک به بررسی مصرف هندوانه در آغاز فصل سرما از نظر علم پزشکی پرداخته و دلایل جالبی برای آن برشمردند.
دکتر سکینه مهرابی پزشک عمومی در همین خصوص در گفتگو با خبرنگار نیزوا، گفت: شاید برخی از دلایل مصرف هندوانه در شب سرد سال خرافه باشد اما بسیاری از دلایل آن واقعیت دارد و از نظر علم پزشکی نیز مصرف هندوانه گرم و غیر خنک توصیه می شود.
وی با بیان اینکه هندوانه یکی از میوه های سرشار از املاح و آب و مواد پروتئینی است، افزود: از نظر پزشکی هندوانه یک میوه پرآبی است که مصرف آن چه در فصل تابستان و چه در فصل زمستان ضد عطش است و به کم آبی بدن کمک می کند.
این پزشک تصریح کرد: در شب یلدا که شروع فصل سرد است هندوانه را به عنوان یک نماد شروع فصل سرما استفاده می کنیم که اگر با یک دمای گرمتری استفاده شود علاوه بر اینکه املاح دارد و خون ساز است حتی اثر ضد سرماخوردگی هم دارد.
مهرابی، هندوانه را یک غذای مغذی پیشگیرانه که برای سرما خوردگی هایی که در فصل سرد اتفاق می افتد و ضعف بدنی که ممکن است به دلیل سرماخوردگی و فعالیت ویروس ها در بدن ایجاد شود مناسب دانست.
وی با تاکید بر مصرف هندوانه گرم به عنوان خاصیت ضد ویروس سرماخوردگی، اظهار کرد: با توجه به اینکه هندوانه تامین مایعات بدن را دارد وقتی بدن پر آب و مایع فراوانی داشته باشد محافظت بهتری نسبت به سرماخوردگی خواهد داشت.
این پزشک همچنین رنگ دانه های قرمز هندوانه را در جذب مواد خون ساز بدن موثر و خاصیت ضد سرطانی برای آن برشمرد.
مهرابی به مصرف شب آجیل و خشکبار و شیرینی که در شب یلدا افزایش می یابد اشاره کرد و گفت: مصرف هندوانه بر این اساس نیز اهمیت ویژه ای داشته و حالت خنثی کننده ای بر این اثرات مصرف مواد گرم دارد.
وی خاطر نشان کرد: اگر مصرف هندوانه به صورت سرد باشد ممکن است نتیجه عکس داشته باشد و اثرات ضد سرماخوردگی آن از بین رفته و فعالیت ویروس ها را در بدن ایجاد نماید چرا که وقتی هوا سرد است و بدن نیز با مصرف هندوانه خنک بیشتر سرما می گیرد و ویروس ها بیشتر فعالیت می کنند.
این پزشک توصیه اکید کرد: هندوانه در شب یلدا به صورت خنک و در یخچال نباشد و حتما گرم مصرف شود.
مطالب جالب دیگر
- ۹۶/۰۱/۲۲