نمک خوراکی چگونه تهیه میشود - میهن مهر

نمک خوراکی چیست

نمک خوراکی همان سدیم کلرید است که در طبیعت یافت می شود و آن را با فرمول NACL نشان می دهیم، سدیم کلرید از دو عنصر سدیم و کلر تشکیل شده است که سدیم فلزی نرم و بسیار واکنش پذیر است و از طرف دیگر کلر یک غیر فلز است که به صورت گاز دو اتمی وجود دارد و به نوبه خود بسیار واکنش پذیر است وقتی دو عنصر سدیم و کلر در کنار هم قرار بگیرند با انجام یک واکنش شدید و گرماده ترکیب سفید رنگی به جای می گذارند که نمک خوراکی است.

همه نمک ها از ذره های بارداری تشکیل شده اند که در نتیجه داد و ستد الکترونی به وجود آمده اند، جز سدیم در نمک منجر به افزایش فشار خون می شود که باید مصرف نمک را کاهش داد.

نمک دریا نمکی است تصفیه نشده که دارای انواع ناخالصی ها از جمله فلزات سنگین بوده و می تواند سبب ایجاد سرطان شود نمک چه به صورت استخراج شده از معادن سنگ نمک و چه به صورت استخراج شده از آب دریا دارای ناخالصی هایی است و مصرف آنها سلامتی ما را به خطر می اندازد به همین دلیل ضرورت دارد این ناخالصی ها طی فرآیند تصفیه از نمک خوراکی جدا شود و نمک از وجود این ناخالصی ها به حد استاندارد و مطلوب برسد و سپس مورد استفاده قرار بگیرد.

در صورت استفاده از نمک بهتر است از نمک طعام ید دار به میزان لازم استفاده شود.

 

نمک خوراکی چگونه تهیه میشود / طرز تهیه نمک خوراکی / نمک خوراکی را چگونه تهیه می کنند / نمک خوراکی چگونه بدست می اید / نمک خوراکی راچگونه تهیه میکنند / نمک چگونه تشکیل میشود / نمک چگونه تهیه میشود

 

نمک خوراکی را چگونه تهیه می کنند؟

 

قبل از احداث کارخانه‌های تصفیه ی نمک، نمک خوراکی در کارگاه‌های سنتی به این شکل تولید می ‌شد که به سنگ نمک استخراج شده از معدن، پس از آسیاب شدن و سرند کردن، یُد اضافه گشته و در کیسه‌های نایلونی زرد رنگ روانه ی بازار مصرف می ‌شد.

این نوع نمک، به علت آنکه هیچ گونه عمل تصفیه ‌ای روی آن انجام نمی ‌گیرد، غیر استاندارد بوده و مصرف خوراکی آن در درازمدت عوارض نامطلوبی ایجاد می ‌نماید و بایستی از مصرف آن جدا خودداری شود.

روش مکانیزه ی تصفیه نمک

روش تولید در کارخانه‌های تصفیه ی نمک شامل مراحل زیر است:

۱- آسیاب کردن سنگ نمک (یا استفاده ی مستقیم از نمک تبخیری) و انحلال آن در آب خالص و تهیه ی محلول اشباع آب ‌نمک.

۲- اضافه کردن مواد شیمیایی برای رسوب کامل کلسیم و منیزیم و خارج نمودن مواد نامحلول.

۳- عبور محلول آب نمک از فیلترهای شنی برای حذف ذرات ریزتر از ۳۰میکرون.

۴- تبخیر محلول اشباع نمک و تولید بلورهای (کریستال‌ها) خالص نمک و جداسازی آنها توسط سانتریفوژ.

۵- شست ‌وشوی نهایی بلورهای نمک در سانتریفوژ و اضافه کردن یُد به آن.

۶-  خشک کردن کریستال‌های نمک در خشک کن با استفاده از هوای گرم و انتقال نمک به سیلوهای ذخیره.

۷- بسته ‌بندی نمک با دستگاه‌های تمام اتوماتیک.

همان‌گونه که دیده می ‌شود در این روش علاوه بر افزایش میزان خلوص تا حداقل ۵/۹۹درصد، تمام ناخالصی‌های محلول و نامحلول نمک حذف می شوند و نیز به علت دمای بالای مورد استفاده، آلودگی‌های میکروبی(که در صنایع غذایی از اهمیت بالایی برخوردار است) از بین می ‌روند.

یُد دار کردن نمک

بسیاری از مواد غذایی به طور معمول در رژیم غذایی مردم کشورمان کم است. یُد از جمله ی این مواد است که هرچند بدن به مقدار زیاد آن احتیاج ندارد، اما کمبود آن هم مشکلات زیادی را به دنبال دارد.

اختلالات ناشی از کمبود یُد، بیش از یک ‌میلیارد نفر از مردم جهان و از جمله ایران را در معرض خطر قرار داده است. بررسی‌های به عمل آمده نشان می ‌دهد که نمک، ایده‌‌آل ‌ترین وسیله برای افزایش یُد است، زیرا تنها ماده ی غذایی است که در دسترس عموم مردم است و در بیشتر جوامع روستایی ممکن است تنها کالایی باشد که از خارج به آنها می ‌رسد.

روش‌های افزایش یُد به نمک ساده و قابل اجراست، به خصوص وقتی نمک برای مصرف تصفیه می ‌شود، یُد افزایی تاثیر بسیار ناچیزی در قیمت آن خواهد داشت. برای اضافه کردن یُد به نمک از ترکیبات یُدور یا یُدات ‌پتاسیم و به میزان ۳۰ ‌تا۵۰ ‌گاما (میلی‌ گرم در کیلوگرم) استفاده می‌ شود.

اضافه کردن یُد به نمک تاثیر بسیار زیادی در ریشه ‌کنی بیماری گواتر در بین مردم ایران داشته است.

مصرف نمک در ایران

مصرف نمک در ایران به طور متوسط ۱۵‌گرم در روز به ازای هر نفر است که از این مقدار ۶ -۴ گرم از طریق نان و مواد غذایی فرآیند شده، و حدود ۱۱- ۹ گرم آن از طریق غذای سفره و آشپزخانه به بدن می رسد. این مقدار در مقایسه با استانداردهای جهانی رقم بالایی است.

متخصصین بهداشت و سلامت مصرف متوسط ۵‌ گرم نمک در روز را برای هر نفر توصیه می ‌کنند.

یکی از علل مصرف بالای نمک در کشور ما، همگانی نشدن مصرف نمک تصفیه شده ی خالص است، زیرا نمک‌ های موجود در بازار اغلب تصفیه نشده و دارای ناخالصی‌های فراوان هستند که این ناخالصی‌ها عمدتا باعث پنهان کردن شوری نمک می ‌شوند.

کسانی که هم‌اکنون برای مصارف غذایی خود، نمک تصفیه شده ی خالص را به جای تصفیه نشده مصرف می‌ کنند، اذعان دارند که مصرف نمک آنها(به علت شوری بیشتر نمک تصفیه شده) به حدود دو سوم کاهش یافته است.

استاندارد ملی نمک طعام

اولین استاندارد نمک طعام در سال ۱۳۴۴‌ توسط موسسه ی استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تدوین شد. این استاندارد تا کنون سه بار مورد تجدید نظر قرار گرفته است که بار سوم آن در تاریخ ۳۰ فروردین ۱۳۸۵بود.

نمک خوراکی مشمول استانداردهای اجباری بوده و حداقل خلوص آن در این استاندارد ۲/۹۹‌درصد است.

ویژگی هایی که در یک نمک خوب، مد نظر قرار می گیرد، عبارتند از:

– ویژگی های فیزیکی مثل وضعیت ظاهری ، طعم و بو، مواد خارجی و اندازه ی ذرات.

– ویژگی های شیمیایی که شامل خلوص، مواد نامحلول در آب ، سولفات محلول در آب ، رطوبت و میزان ید.

منابع طبیعی نمک

نمک طعام به صورت جامد در معادن و ذخایر زیرزمینی یا محلول در آب دریا وجود دارد.

در ایران، معادن نمک در نواحی مختلف کشور دیده می شود که اغلب به شکل کوه های نمکی هستند و گاهی رگه های ضخیم نمک در آنها به چند کیلومتر می رسد.

چند نکته کاربردی برای مصرف نمک:

۱- از نمک های تصفیه شده و دارای مُهر استاندارد استفاده کنید.

۲- نمک مورد مصرف را در ظروف سربسته، خشک و تمیز نگهداری کنید.

۳- اگر دچار فشار خون بالا هستید و یا زمینه ی این بیماری در خانواده و خویشاوندان شما وجود دارد، باید میزان نمک طعام رژیم غذایی خود را کاهش دهید.

تحقیق در مورد نمک خوراکی

نمک خوراکی از سدیم و کلر ساخته شده است. در آب محلول است و از مهم‌ترین املاحی است که در خوراک روزانه مورد انسان‌ها به کار می‌رود. نمک خوراکی به شکل معدنی در ته‌نشین‌ها و رسوب‌ها همچین چین خوردگی‌ها وجود دارد که به شکل سنگ نمک استخراج می‌شود. همچنین در آب دریاها به مقدار فراوان موجود است که قابل برداشت نیز می‌باشد.^[۱]

نمک خوراکی مانند دیگر نمک‌ها ترکیب یونی است. عناصر این ترکیب یونی، در نمک خوراکی سدیم و کلر هستند. با ورود ناخالصی به بلور هالیت یا نمک خوراکی، این کانی به رنگ‌های گوناگون در می‌آید برای نمونه با ورود عناصر اورانیوم و کربن به رنگ سیاه در می‌آید. این کانی به همراه سیلویت یا نمک تلخ در محیط‌های تبخیری و گرم و خشک یافت می‌شود. مزه شور و جلای شیشه‌ای و سختی کم این کانی باعث شده است تا به آسانی میان گروهی از کانی‌های مشابه خود، شناخته شود.^[۲]

نمک یکی از مواد مورد نیاز برای سوخت و ساز مواد خوراک در بدن، جابه جایی پیام‌های عصبی و کارکرد درست ماهیچه‌ها است. اما ثابت شده است که خوردن زیاد نمک موجب افزایش فشار خون می‌شود، به ویژه در افرادی که پیشینه خانوادگی فشار خون بالا دارند. افزایش فشار خون نیز خطر سکته مغزی و حمله قلبی را افزایش می‌دهد. سازمان بهداشت جهانی دست بیش مقدار مصرف روزانه مجاز نمک را پنج گرم گفته است.^[۳]

نمک یُد دار

نوشتار اصلی: نمک یددار

از آنجا که کمبود عنصر ید در رژیم غذایی انسان موجب بیماری‌های گوناگون مانند غم‌باد (گواتر) می‌شود، معمولاً به نمک خوراکی تصفیه شده، یدات پتاسیمنیز اضافه می‌کنند تا مصرف‌کنندگان از آن بهره‌مند شوند و مقدار لازم روزانه را دریافت کنند. این محصول نمک یددار نامیده می‌شود. نمک‌های تصفیه شده یددار به دلیل خلوص بالا میزان ید را بهتر و به مدت بیشتر حفظ می‌کنند. در ایران با توجه به بررسی‌های انجام شده در سطح کشور از نظر میزان ید موجود در آب و خاک و شیوع گواتر، ۴۰ میکروگرم به ازای هر گرم نمک (۴۰ ppm) اضافه می‌شود.

برای حفظ ید در نمک یددار، باید نمک را در مدت کمتر از یک سال مصرف کرد، آن را دور از نور و رطوبت، و در ظرف‌های در بستهٔ پلاستیکی، چوبی، سفالی و یا شیشه‌ای تیره نگهداری کرد. همچنین هنگام پخت غذا، بهتر است نمک در انتهای پخت اضافه شود تا ید آن تا حد امکان حفظ شود.

نمک صنعتی

نمک صنعتی نمکی است که درجه خلوص آن کمتر از نمک طعام است و ید دار نیست. خلوص نمک صنعتی کمتر از ۹۵ درصد می‌باشد. میزان خلوص نمک خوراکی ۹۹٫۲ درصد بوده و از آنجا که نمک خوراکی از فرایندهای پالایش و تصفیه عبور کرده لذا مشکلاتی نظیر مسمومیت و سنگ کلیه در بدن ایجاد نمی‌کند.

نمک صنعتی دارای کاربردهای فراوانی در صنایع می‌باشد از جمله چرم سازی و دباغی، تصفیه خانه‌ها، تولید مواد شوینده و … که از نمک صنعتی استفاده فراوانی می‌شود.

نمک دریا

نمک دریا از تبخیر آب دریا ته‌نشین می‌شود. نمک دریا، نمکی تصفیه نشده است و ناخالصی‌های گوناگون دارد از جمله فلزات سنگین (سرب و آرسنیک) که سرطان‌زا هستند، گچ، آهک. همچنین در نمک دریا بر خلاف نمک یددار عنصر حیاتی ید اضافه نشده است

چرا نمک زیاد مضر است؟

نمک یکی از چاشنی‌های مورد علاقه انسان‌ها است. در فرهنگ خودمان نیـز گفته می‌شود که غذا بدون نمک مزه ندارد و همین امر باعث می‌شود به مرور زمان ذائقـه خیلی از افراد به سمت غذاهای با نمک بالا سوق داده شود که چنین غذاهایی را بپسندند و دریافت سدیم‌شان نیز به طبع افزایش می‌یابد. در بسیاری از افراد افزایش و دریافت سدیم فشار خون را افزایش می‌دهد، به این دلیل که باعث تجمع آب در بدن می‌شود و فشار و بار اضافی به قلب وارد می‌کند. پس دریافت سدیم بالا یعنی آمادگی برای ابتلا به پرفشاری خون. اگر شما فشار خون ۱۲ بر روی ۸ یا بالاتر دارید، احتمالاً پزشک‌تان رژیم کم سدیم را به شما توصیه کرده است.

منبع: http://mehrmihan.ir/how-prepared-edible-salt/

مطالب جالب دیگر